Tuyển tập câu đối nhà thờ họ hay và ý nghĩa nhất

Trong một nhà từ đường, nhà thờ họ, ngoài bàn thờ là sản phẩm nội thất chính, các bạn sẽ thấy sự xuất hiện của những câu đối nhà thờ họ bằng chữ Hán, chữ Hán Nôm… treo cạnh bàn thờ. Nhiều người có thể chưa biết sự xuất hiện của những câu đối này có ý nghĩa gì. Vì vậy, trong bài viết lần này, Ninh Bình Stone xin mời các bạn cùng tìm hiểu về ý nghĩa của những câu đối trong nhà từ đường, nhà thờ họ và bộ sưu tập câu đối nhà từ đường, nhà thờ họ hay gặp, mời các bạn cùng tham khảo nhé!

Nhà thờ họ – nơi thờ cúng tổ tiên thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam

Nhà thờ họ là gì?

Nhà thờ họ hay còn gọi là từ đường là một ngôi nhà dành riêng cho việc thờ cúng tổ tiên của một dòng họ hay từng chi họ tính theo phụ hệ (dòng của cha). Nhà thờ họ phổ biến trong văn hóa người Việt tại khu đồng bằng và trung du Bắc Bộ và Trung Bộ. Nhà thờ họ có ý nghĩa văn hóa tinh thần rất lớn, Hằng năm, ngày lễ giỗ tổ tiên tại nhà thờ họ là dịp hội họp lớn nhất của tộc họ, nó đồng thời cũng là dịp để đại bộ phận có xu hướng khuếch đại quan hệ họ hàng”, nối lại mối quan hệ lỏng lẻo.Thông thường một nhà thờ họ điển hình là một ngôi nhà hình chữ nhật nằm ngang với hai mái trước và sau theo kiểu thu hồi bít đốc (hồ văn), mái ngói đỏ, quy mô công trình thường là từ 3 đến 5 gian. Diện tích của nhà thờ họ phổ biến nhất là 5.71 × 8.55m.

Vai trò của nhà thờ họ

Nhà thờ họ đối với mỗi gia tộc luôn là nơi vô cùng linh thiêng, lưu trữ gia phả, văn tự cổ, bài vị, bàn thờ cùng những điển tích về dòng họ. Đây có thể xem là một nhà thờ thu nhỏ của một dòng họ bởi nơi đây lưu trữ rất nhiều thông tin của dòng họ từ xưa đến nay.  Nhà thờ được thiết kế vô cùng tinh tế với một sự sắp xếp rõ ràng giúp con cháu cũng như người ngoài cũng có thể hiểu về lịch sử dòng tộc bạn.

Đây có thể coi là nơi giúp con cháu hiểu hơn về cha ông mình từ xưa đến nay. Nơi mà, vào ngày giỗ, con cháu về tụ họp đông đủ tại nhà thờ, thắp hương tưởng nhớ những người đã khuất. Vì thế, nhà thờ họ có ý nghĩa văn hóa tinh thần rất lớn, vì vừa là nơi tiến hành nghi lễ truyền thống để con cháu thể hiện lòng biết ơn các bậc sinh thành, vừa là nơi các thành viên họ tộc gặp gỡ, quây quần bên nhau.

Một số mẫu câu đối nhà thờ họ trên Hoành phi

	Chữ Hán	Nghĩa Hán Việt	Dịch Nghĩa
1	万古英灵	Vạn cổ anh linh	Muôn thuở linh thiêng
2	追念前恩	Truy niệm tiền ân	Tưởng nhớ ơn xưa
3	留福留摁	Lưu phúc lưu ân	Giữ mãi ơn phúc
4	海德山功	Hải Đức Sơn Công	Công Đức như biển như núi
5	德旒光	Đức Lưu quang	Đức độ tỏa sáng
6	福来成	Phúc lai thành	Phúc sẽ tạo nên
7	福满堂	Phúc mãn đường	Phúc đầy nhà
8	饮河思源	Ẩm hà tư nguyên	Uống nước nhớ nguồn
9	克昌厥後	Khắc xương quyết hậu	May mắn cho đời sau
10	百忍泰和	Bách nhẫn thái hoà	Trăm điều nhịn, giữ hoà khí

11	五福临门	Ngũ Phúc lâm môn	Năm Phúc vào cửa
12	忠厚家声	Trung hậu gia thanh	Nếp nhà trung hậu
13	永绵世择	Vĩnh miên thế trạch	Ân trạch kéo dài
14	元遠長留	Nguyên viễn trường lưu	Nguồn xa dòng dài
15	萬古長春	Vạn cổ trường xuân	Muôn thủa còn tươi
16	福禄寿成		Phúc Lộc Thọ thành
17	兰桂腾芳	Lan quế đằng phương	Cháu con đông đúc19
18	後後無終	Hậu hậu vô chung	Nối dài không dứt
19	家门康泰	Gia môn khang thái	Cửa nhà yên vui

20	僧财进禄	Tăng tài tiến lộc	Hưởng nhiều tài lộc
21	有開必先	Hữu khai tất tiên	Hiển danh nhờ tổ
22	光前裕後	Quang tiền dụ hậu	Rạng đời trước, sáng cho sau
23	好光明	Hảo quang minh	Tốt đẹp sáng tươi
24	百世不偏	Bách thế bất thiên	Không bao giờ thiên lệch
25	孝德忠仁		Hiếu Đức Trung Nhân
26	高密肇基	Cao Mật triệu cơ	Nơi phát tích là Cao Mật
27	家和萬事興		Gia hòa vạn sự hưng
28	J蛟龍得水	Giao long đắc Thủy	Như Rồng gặp nước

Một số mẫu câu đối nhà thờ họ hay, ý nghĩa

STT	Chữ và âm Hán		Dịch Nghĩa
1	德大教傢祖宗盛 功膏開地後世長	Đức đại giáo gia tổ tiên thịnh, Công cao khai địa hậu thế trường.	Công lao mở đất lưu hậu thế Đức cả rèn con rạng tổ tông.
2	本根色彩於花叶 祖考蜻神在子孙	Bản căn sắc thái ư hoa diệp Tổ khảo tinh thần tại tử tôn	Sắc thái cội cành thể hiện ở hoa lá Tinh thần tổ tiên trường tồn trong cháu con
3	有開必先明德者遠矣 克昌厥後继嗣其煌之	Hữu khai tất tiên, minh đức giả viễn hỹ Khắc xương quyết hậu, kế tự kỳ hoàng chi	Lớp trước mở mang, đức sáng lưu truyền vĩnh viễn, Đời sau tiếp nối, phúc cao thừa kế huy hoàng.
4	木出千枝由有本 水流萬派溯從源	Mộc xuất thiên chi do hữu bản, Thuỷ lưu vạn phái tố tòng nguyên	Cây chung nghìn nhánh sinh từ gốc Nước chảy muôn dòng phát tại nguồn
5	梓里份鄉偯旧而江山僧媚 松窗菊徑归来之景色添春	Tử lý phần hương y cựu nhi giang sơn tăng mỵ Tùng song cúc kình quy lai chi cảnh sắc thiên xuân	Sông núi quê xưa thêm vẻ đẹp, Cúc tùng cành mới đượm màu Xuân
6	欲求保安于後裔 須凭感格於先灵	Dục cầu bảo an vu hậu duệ Tu bằng cảm cách ư tiên linh	Nhờ Tiên tổ anh linh phù hộ Dìu cháu con tiến bộ trưởng thành
7	百世本枝承旧荫 千秋香火壮新基	Bách thế bản chi thừa cựu ấm Thiên thu hương hỏa tráng tân cơ	Phúc xưa dày, lưu gốc cành muôn thủa Nền nay vững, để hương khói nghìn thu
8	德承先祖千年盛 愊荫兒孙百世荣	Đức thừa tiên tổ thiên niên thịnh Phúc ấm nhi tôn bách thế gia	Tổ tiên tích Đức ngàn năm thịnh Con cháu nhờ ơn vạn đại vinh
9	族姓贵尊萬代長存名继盛 祖堂灵拜千年恒在德流光	Tộc tính quý tôn, vạn đại trường tồn danh kế thịnh Tổ đường linh bái, thiên niên hắng tại đức lưu quang	Họ hàng tôn quý, công danh muôn thủa chẳng phai mờ Tổ miếu linh thiêng, phúc đức ngàn thu còn tỏa sáng

10	祖德永垂千载盛 家风咸乐四时春	Tổ đức vĩnh thuỳ thiên tải thịnh Gia phong hàm lạc tứ thời xuân	Đức Tổ dài lâu muôn đời thịnh Nếp nhà đầm ấm bốn mùa Xuân
11	木本水源千古念 天经地义百年心		Mộc bản thuỷ nguyên thiên cổ niệm Thiên kinh địa nghĩa bách niên tâm
12	萬古功成名顯达 千秋德盛姓繁荣		Vạn cổ công thành danh hiển đạt Thiên thu đức thịnh tính phồn vinh
13	山高莫狀生成德 海闊難酬鞠育恩		Sơn cao mạc trạng sinh thành đức Hải khoát nan thù cúc dục ân
14	义仁积聚千年盛 福德栽培萬代亨		Nghĩa nhân tích tụ thiên niên thịnh Phúc đức tài bồi vạn đại hanh
15	父母恩义存天地 祖考蜻神在子孙		Phụ mẫu ân nghĩa tồn thiên địa Tổ khảo tinh thần tại tử tôn
16	上不负先祖贻流之庆 下足为後人瞻仰之标	Thượng bất phụ tiên tổ di lưu chi khánh Hạ túc vi hậu nhân chiêm ngưỡng chi tiêu	Trên nối nghiệp Tổ tiên truyền lại, Dưới nêu gương con cháu noi theo.
17	鞠育恩深东海大 生成义重泰山膏		Cúc dục ân thâm Đông hải đại Sinh thành nghĩa trọng Thái sơn cao
18	山水蜻高春不盡 神仙樂趣境長生		Sơn thủy thanh cao Xuân bất tận, Thần tiên lạc thú cảnh trường sinh
19	象山德基門戶詩禮憑舊蔭 郁江人脈亭皆芝玉惹莘香		Tượng Sơn đức cơ môn hội thi lễ bằng cựu ấm, Úc Giang nhân mạch đình giai chi ngọc nhạ tân hương.

20	山高莫狀生成德 海闊難酬鞠育恩		Sơn cao mạc trạng sinh thành Đức Hải khoát nan thù cúc dục Ân
21	先祖芳名留國史 子宗積學繼家風		Tiên Tổ phương danh lưu Quốc sử Tử tôn tích học kế Gia phong
22	祖昔培基功騰山高千古仰 于今衍派澤同海濬億年知		Tổ tích bồi cơ, công đằng sơn cao thiên cổ ngưỡng, Vu kim diễn phái, trạch đồng hải tuấn ức niên tri. Tổ tiên xưa xây nền, công cao tựa núi, nghìn thủa ngưỡng trông, Con cháu này lớn mạnh, ơn sâu như bể, muôn năm ghi nhớ.
23	福生富貴家亭盛 祿進榮華子宗興		Phúc sinh phú quý Gia đường thịnh, Lộc tiến Vinh hoa Tử Tôn hưng.
24	學海有神先祖望 書山生聖子孙明		Học hải hữu Thần Tiên tổ vọng, Thư sơn sinh Thánh tử tôn minh.
25	長存事業恩先祖 永福基圖義子孙		Trường tồn sự nghiệp ơn Tiên tổ, Vĩnh phúc cơ đồ nghĩa cháu con.
26	祖功開地光前代 宗德栽培喻后昆		Tổ công khai địa quang tiền đại; Tông đức tài bồi dụ hậu côn. Tổ tiên công lao vang đời trước Ông cha đức trí tích lớp sau
27	功在香村名在譜 福留孙子德留民		Công tại Hương thôn, danh tại phả; Phúc lưu tôn tử, đức lưu dân.